Czy zdarzyło Ci się kiedyś zmierzyć odczyn pH gleby w Twoim ogrodzie? Większość osób nigdy tego nie robiła, a powinniśmy. Zwłaszcza w momencie, gdy korzystamy ze środków i sposobów, które mają wpływ na zmiany pH.
Przykładowo często wykorzystujemy jakieś domowe sposoby typu podlewanie iglaków albo borówek fusami z kawy, rozsypywanie popiołu, który ma korzystnie wpływać na rośliny itd.
Do tego wiosną lub jesienią grabimy ogród z liści i innych organicznych zanieczyszczeń. A to z kolei powoduje wyjałowienie gleby.
Czas się tym zająć :)
Co to jest pH?
W najprostszych słowach wartość pH mówi nam o tym, jak bardzo kwaśna lub jak bardzo zasadowa jest gleba na danym obszarze. Skala zaczyna się od 0, a kończy na 14. Im niższy wynik tym gleba bardziej kwaśna, im wyższy tym bardziej zasadowa. Natomiast odczyt w okolicach 7 to tzw. odczyn obojętny (neutralny).
Chemicy mierzą pH przez określenie stosunku stężenia jonów wodorowych H+ (a będąc bardziej precyzyjnym: jonów hydroniowych H3O+) w stosunku do jonów wodorotlenkowych OH-.
Po co mówię o tych jonach? Bo ciekawie zostało to przedstawione na poniższej ilustracji i widać tutaj właśnie tą zależność jonów. I wyraźnie widać ogromne różnice w stężeniu pomiędzy kolejnymi wartościami pH. Nic dziwnego, że gleba ma dla roślin tak duże znaczenie, a nieodpowiednio dobrana nie służy odpowiednio roślinom.
Źródło: Uniwersytet Texasu
Podsumowując krótko powyższą ilustrację, odczyny gleby możemy określić tak:
- pH poniżej 4,5 - odczyn bardzo kwaśny
- pH od 4,6 do 5,5 - odczyn kwaśny
- pH od 5,6 do 6,5 - odczyn lekko kwaśny
- pH od 6,6 do 7,2 - odczyn obojętny
- ph powyżej 7,3 - odczyn zasadowy
Jak zmierzyć pH gleby?
Można użyć domowych sposobów, mieszając próbki gleby z wodą destylowaną oraz sodą (jeśli roztwór się pieni to gleba jest kwaśna) lub octem (jeśli pojawiają się bąble to gleba jest zasadowa). Problem w tym, że takimi sposobami nie odczytasz dokładnego pH.
Najbardziej precyzyjne będą różnego rodzaju mierniki oraz testy glebowe. Testy wymagają nieco pracy, bo trzeba pobrać próbkę gleby, dodać odczynnik, zamoczyć pasek testowy, a później dokonać odczytu.
Mierniki (zwłaszcza te elektroniczne) wystarczy umieścić czujnikiem w glebie i od razu zobaczysz dokładny wynik z dokładnością do miejsc po przecinku (np. 6,6 albo 7,2 itd.). Większość z nich podaje nam też temperaturę gleby oraz jej wilgotność.
Ostatni sposób to wysyłka próbek do laboratorium, w którym zbadają odczyn precyzyjnie.
Ważne, żeby wykonać przynajmniej kilka testów w różnych miejscach, na różnych głębokościach. Jeśli odczyt jest w okolicach 6-7 to nie musisz się niczym martwić. Dla 80% roślin będzie to bardzo dobre środowisko. Jednak kiedy wynik jest powyżej 7,2 albo poniżej 5,5 to trzeba podjąć działania. Jakie? O tym za moment.
[product id="84,162"]
pH gleby a czynniki naturalne
Zanim jeszcze zaczniesz korzystać z rad znajomych albo tych znalezionych w internecie koniecznie pomyśl o naturalnych uwarunkowaniach Twojego ogrodu i regionu, w którym on się znajduje.
Chociażby deszcze. W jednych regionach jest ich więcej, w drugich jest ich mniej. A opady deszczu mają bardzo duże znaczenie jeśli chodzi o pH gleby. Opady wymywają z gleby takie składniki pokarmowe jak magnez, potas czy wapń. Ziemia staje się wtedy bardziej kwaśna i jest w niej więcej wodoru oraz glinu.
W miejscach, gdzie opady nie są tak duże gleba staje się bardziej zasadowa, a pH jest wyższe niż 7,0.
Wpływ na pH ma też sama struktura gleby w naszym ogrodzie. Inaczej będzie to wyglądało na przepuszczalnych, piaszczystych podłożach, a inaczej na podłożach gliniastych. Zmniejszenie pH na glinie jest dużo większym wyzwaniem niż to samo na glebie piaszczystej.
Jak wszyscy wiemy glina lepiej trzyma wodę. A już wcześniej mówiliśmy o tym, że na pH wpływ ma stężenie jonów wodorowych i wotorotlenkowych.
Dlaczego odczyn pH jest tak ważny?
Odpowiedź możesz znaleźć na poniższej grafice.
Źródło: Wiadomości Rolnicze Polska
Widać tu od razu, że najbardziej uniwersalne jest pH w okolicach 6-7. To w tym zakresie większość składników pokarmowych jest najlepiej przyswajana przez rośliny. Wychylenie pH w kierunku zbyt kwaśnym lub zbyt zasadowym od razu powoduje spadek tej przyswajalności. Później odbija się to na roślinie.
To bardzo ważne! Bo czasami nawozimy rośliny regularnie i prawidłowo, a jednak coś z nimi jest nie tak. Okazuje się, że składniki odżywcze zostały podane ale przez złe pH roślina nie może ich dobrze pobrać.
pH gleby dla warzyw
Sporo tych teoretycznych informacji na początek już było. Ale to fundament do dalszych działań. Teraz wiemy już wiemy jak działa natura i łatwiej będzie nam się do tego odnieść.
Zobaczmy teraz jakiego pH potrzebują różnego rodzaju rośliny, które możemy znaleźć w naszych ogrodach. Na pierwszy ogień weźmy najpopularniejsze warzywa.
- Bób: 6,2-7,0
- Brokuł: 6,2-7,0
- Burak ćwikłowy: 6,0-6,8
- Cebula: 6,5-7,0
- Dynia: 6,5-7,0
- Fasolka szparagowa: 6,0-7,0
- Groszek zielony: 6,5-7,0
- Kalafior: 6,0-6,7
- Kapusta Biała: 6,5-7,3
- Marchew: 6,0-7,0
- Ogórek: 6,5-7,0
- Papryka: 5,5-7,0
- Pietruszka: 6,5-7,5
- Pomidor: 5,5-7,0
- Por: 6,5-7,5
- Rzodkiewka: 6,0-7,0
- Sałata: 6,0-7,5
- Seler: 6,5-7,5
- Szpinak: 6,0-6,8
- Ziemniaki: 5,0-6,0
- Szparagi: 6,0-6,8
Widać, że większość z nich mieści się we wspominanym wcześniej zakresie pH 6-7.
pH gleby dla trawy
Dużo pytań zazwyczaj jest o trawniki. Jakie pH jest tu najlepsze? Odpowiedź jest krótka i prosta: idealne pH to 5,5-6,5, czyli odczyn lekko kwaśny.
Tabela pH gleby dla różnych roślin
Zobaczmy jeszcze przykłady innych popularnych roślin, które wymagają niestandardowego odczynu pH:
- pH < 4,5 - azalia, borówka amerykańska, rododendron, żurawina
- pH od 4,6 do 5,5 - agrest, hortensja, malina, piwonia
- pH od 5,6 do 6,5 - grusza, jabłoń, magnolia, porzeczka, róża, truskawka
- pH od 6,6 do 7,2 - brzoskwinia, czereśnia, goździk, morela, orzech włoski, śliwa, winorośl, wiśnia
Jak (szybko) podnieść pH gleby?
Przede wszystkim nie powinniśmy dopuścić do tego, by pH spadło poniżej 5,0, bo wtedy zadanie będzie bardzo utrudnione. Do podniesienia odczynu posługujemy się przede wszystkim wapnem. A mamy ich przynajmniej kilka odmian:
- wapno kalcytowe,
- wapno dolomitowe,
- wapno hydratyzowane,
- wapno palone,
- wapno płynne.
Do podniesienia odczynu możesz też użyć popiołu drzewnego. Sporo osób tak robi. Jednak trzeba mieć świadomość, że popiół ma zdecydowanie mniejszą skuteczność od wapna.
A czym różnią się te wszystkie wapna?
Przykładowo wapno dolomitowe ma więcej magnezu, więc jeśli Twoja gleba go potrzebuje - wybierz tą domieszkę.
Wapno hydratyzowane i palone jest najskuteczniejsze w podnoszeniu pH, ale za to obydwa są żrące, więc mogą również pozostawić szkody.
Skuteczne jest też wapno płynne, bo łatwo je nanosić, a dodatkowo wiatr go nie wywieje.
Bez względu na rodzaj, wybieraj wapno najbardziej zmielone. Ono szybko się rozpuszcza i przenika do gleby. Wapno grubo mielone może zalegać i tworzyć zgrubienia.
pH możemy też podnieść za pomocą mączki bazaltowej, ale ona też ma mniejszą skuteczność od wapna.
[product id="445,1371,989,1394,1067,1793"]
Jak obniżyć pH gleby?
To teraz w drugą stronę - jak obniżyć odczyn pH? Tutaj najczęściej używa się różnych związków siarki, jak np. siarczan żelaza, siarczan magnezu, siarczan amonu, siarczan potasu, czy też siarczan glinu. Skuteczny w tym zakresie jest też mocznik.
Trzeba jednak pamiętać, że obniżanie pH jest dużo trudniejsze niż jego podnoszenie. Na pewno nie można się spieszyć. Proces jest więc długotrwały. Zbyt szybkie obniżanie pH może przynieść więcej strat niż korzyści.
Możemy też użyć bardziej naturalnych i domowych sposobów, takich jak fusy z kawy, dodanie torfu do gleby, ściółkowanie itd. Ale to środki raczej do utrzymania niskiego odczynu (i działające bardzo wolni) niż do jego skutecznego obniżania.
[product id="1588,1590,1430,1586,124,125"]